1522ko martxoan gertatua, San Inaziok bere Autobiografianjasoa ( 2,15-16), bere bizitzaren amaieran kontatua, erakusteko zein itsua zen oraindik (Aut14) Jainkoaren gauzetan.
[Aita Plazaolaren ikerketaren arabera, hemen gertatu zen, Errege Bide honetan, Pedrola herriranzko bidegurutzean].
Iñigo erromes hasi berria zen eta Azpeitia-Loiola eta Manresa arteko bidea eginez musulman batekin egin zuen topo. Mariaren birjintasunaz hitz egiten hasi ziren. Musulmanak – Musulman guztiek bezala – Erditu aurretik ere hala zela uste bazuen ere, zailtasunak jartzen zizkion Mariak bere ondoren birjina izaten jarraitzeari. Iñigo konbentzitzen saiatu zen. Elkarrizketa berotzen ari zen eta Iñigoren jarrera oldarkorra sentituz, musulmana Pedrolarengana desbideratu zen. Erromesak zalantza izan zuen ez ote zuen Mariaren ohorea behar bezala defendatu, eta bere buruari galdetzen zion ea ez ote zion labankadarik emango (Aut 15). Bideari ihes egin eta bidebanatzera iritsi zenean, bere haserreari eutsi zion, bere mandoaren bidez Jainkoak musulmanaren zoriaz erabaki zezan utziz. Uhalak askaturik, mandoak ez zuen bidebanatzeko bidea hartu, zabalagoa bazen ere, baizik eta errege-bidetik jarraitu zuen. Mandoaren erabakiak musulmanaren eta Iñigoren bizitza salbatu zuen. Zenbat ikasi behar zuen oraindik Erromesak bere armak uzteko, eta zenbat bide geratzen zaigun guztioi guk bezala pentsatzen edo sinesten ez dutenak ez akabatzeko!
2022, Inaziotar Bidearen 500 urte.
